جمهوری عربی صحرا

«جمهوری عربی صحرا» با ۲۸۴۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت در غرب افریقا و در ناحیه صحرایی و ساحل شرقی اقیانوس اطلس، بین کشورهای الجزایر، مراکش و موریتانی قرار دارد. این کشور از دو ناحیه معروف ساقیة الحمراء و وادی الذهب تشکیل شده است و آب و هوای آن گرم و خشک می باشد و طول سواحل آن به ۱۵۰۰ کیلومتر بالغ می گردد. دین رسمی مردم صحرا، اسلام و زبان رسمی آن عربی است و مرکز حکومت آن شهر العیون می باشد.

شکل‌گیری صحرا

در آغاز قرن چهاردهم به منطقه صحرا بلاد شنگتی می گفتند، در سال ۱۸۸۴م، استعمار اسپانیا در صحرا شکل علنی بخود گرفت و در سال ۱۹۵۸م، اسن سرزمین از ایالت های ماوراء بحار اسپانیا محسوب شد. در آغاز قرن بیستم به صحرای اسپانیا مشهور بود. بین سالهای ۱۹۷۵م و ۱۹۷۶م، اسپانیا بنا به مصالحی صحرا را تخلیه نمود ولی با واگذاری بخش هایی از آن به مراکش و موریتانی آرامش را از مردمان صحرا سلب نمود و قسمت شمالی صحرا را مراکش تصاحب نمود که ۷۵% وسعت آن را دربر می گیرد. این منطقه که ریودوارو نام دارد از لحاظ منابع معدنی بویژه فسفات بسیار غنی است. اما ۲۵% بقیه که در اختیار موریتانی قرار گرفت به لحاظ ذخائر فقیر است. در سال ۱۹۷۹م، موریتانی از بخش اشغالی خود منصرف و آن را مصالحه نمود.

در سال ۱۹۷۵م اصطلاح نواکشوت در مقابل دیوان بین المللی عدالت برای صحرا برگزیده شد و در سال ۱۹۸۲م که صحرا به عضویت سازمان وحدت افریقا درآمد آن را صحرای غربی نامیدند. مردم صحرا مبارزات دامنه داری را از زمان اشغال این کشور توسط مراکش آغاز نمودند که در بهار سال ۱۹۷۳م جهت تشکل این مبارزات «جبهه پولیساریو» پدید آمد که نام صحرا را به جمهوری عربی صحرا تغییر داد. در ۲۴ ژانویه ۱۹۷۶م کمیته آزادی بخش سازمان وحدت افریقا این جبهه را به رسمیت شناخت.

تا کنون بیش از ۸۳ کشور جهان این کشور را به رسمیت شناخته اند. ایران در سال ۱۹۸۰م آنرا به رسمیت شناخت. هم اکنون جنگ بین مراکش و صحرا به خاطر حضور متجاوزین مراکشی در صحرا و تصاحب بخش مهم آن، ادامه دارد.

ذخائر معدنی صحرا

صحرا از چند نظر اهمیت استراتژیکی دارد؛ یکی به لحاظ اینکه نزدیکترین کشور افریقائی به سواحل شرقی امریکاست. ذخائر عظیم فسفات این کشور نیز برای همسایگان قابل توجه است. موریتانی که کشور فقیری است صحرا برایش اهمیت اقتصادی دارد و الجزایر برای صدور سنگ آهن ایالت تیندوف می تواند از سواحل صحرا کمک بگیرد.

ذخائر معدنی صحرا عبارتند از: فسفات که غالب منابع آن در بوکرا واقع در شمال صحرا قرار گرفته است. نفت و گاز که در بخش های شمالی وجود دارد. در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی در اگراشای صحرا منابع پربار آهن کشف شد. استعمارگران اسپانیائی در هنگام سلطه بر صحرا به ذخائر عظیم مس و اورانیوم دست یافتند.

سواحل صحرا به لحاظ انواع و مقدار ماهی در جهان رتبه اول را داراست و این کشور در منطقه ریودوارو، در شمال صحرا از غنی ترین سفره های آب زیرزمینی بهره مندی از ذخائر عظیم یاد شده، اقتصادی توسعه نیافته دارند که جنگ با مرزهای این کشور بدلیل آنکه توسط استعمارگران مشخص شده، غیر واقعی بوده و برای کوچ نشینان و افرادی که زندگی عشایری دارند، مشکل آفرین می باشد.

جمعیت‌شناسی

از نظر نژادی، ریشه قومی مردم صحرا به قبائل یمنی باز می گردد که اوائل قرن شانزدهم به مراکش مهاجرت نمودند ولی با رانده شدن از آن سرزمین، در صحرا سکنا یافتند. بعدها این قبائل برای اداره امور خود تشکیلات منظمی را ابداع نمودند.

در مورد جمعیت صحرا آمارها گوناگون است. جنگ و درگیری خونین، زندگی کوچ نشینی و سیاست مغرضانه مراکش اجازه نداده است که آمار دقیق مردم آن مشخص شود و سکنه آن را بین ۱۹۰ هزار تا ۷۵۰ هزار نفر ذکر نموده اند. گروه زیادی از مردم به خاطر شرایط خشن و فشارهای سیاسی، نامساعد بودن اوضاع اقتصادی و خشکسالی به سرزمین های دیگر مهاجرت نموده اند.

مردم صحرا به لهجه حسینیه زبان عربی تکلم می کنند که به عربی فصیح نزدیک است اما برای مکاتبات از عربی رسمی بهره می گیرند. به جهت سلطه فرانسه و اسپانیا زبانهای فرانسوی و اسپانیائی هم در آن متداول است. دین رسمی مردم صحرا، اسلام می باشد.

منابع

• پایگاه اطلاع زسانی حوزه، بازیابی هفتم مرداد ۱۳۹۴.